تشکیل کنفرانس بازسازی اقتصادی عراق با حضور مقامات دولتی و خصوصی ایران و عراق را می‌توان در راستای کمک‌های تهران به بغداد ارزیابی کرد؛ کمک‌هایی که ایران طبیعتا برای سر و سامان دادن به اوضاع آشفته عراق در اوضاع حساس کنونی انجام می‌دهد.
طبیعی است که میان سرزمین بین‌النهرین و ایران به عنوان یکی از همسایگان دیرینه آن، ارتباطات وثیق سیاسی و فرهنگی وجود دارد و در شرایطی که حضور بیگانگان در این سرزمین و در همسایگی ایران موجبات هرچه مستحکم شدن پایه‌های اشغالگری آنان را فراهم آورده است، ایران نباید اجازه دهد که پیوستگی میان دو کشور با چالش و ضعف مواجه شود، چرا که منافع ملی در این شرایط اینگونه ایجاب می‌کند و چه بهتر که این ارتباط با نشان دادن حسن‌نیت ایران برای یاری رساندن به ملت عراق همراه باشد.
بدیهی است که در روابط میان 2 بازیگر سیاسی همجوار، عوامل تأثیرگذار بر سرنوشت یکی، به‌طور غیرمستقیم و چه‌بسا مستقیما موجب تأثیر بر بازیگر همسایه می‌شوند و در شرایطی که این تأثیرات امنیتی باشند، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کنند، پس با برخورداری از چنین نگاهی به‌سادگی می‌توان به حقیقت روابط کنونی ایران و عراق پی برد و البته باید این نکته را همواره مدنظر داشت که دولت جمهوری اسلامی‌ایران به عنوان یک موجودیت سیاسی که همواره به دنبال عزت و عظمت دنیای اسلام در مقابل استکبار بوده است، در تمامی‌برهه‌های زمانی، اهتمام خود را بر یاری رساندن به کشورهای مسلمان قرار داده و البته این موضوع در مورد عراق با توجه به نکاتی که به آنها اشاره شد، اهمیت بیشتری یافته است.
همکاری در بخش انرژی
در همایش بازسازی اقتصادی عراق که روز یکشنبه برگزار شد، مشکلات و موانع موجود در زمینه سرمایه‌گذاری و صادرات شرکت‌های ایرانی در عراق مورد بررسی قرار گرفت و مقامات عراقی زمینه‌های موجود برای سرمایه‌گذاری را در اختیار شرکت‌های ایرانی قرار دادند.
ذکر این نکته لازم است که از زمان تهاجم آمریکا به عراق یکی از اصلی‌ترین فرضیه‌های مطرح درباره علت این اقدام واشنگتن که از جانب بسیاری صاحب‌نظران مدنظر قرار گرفته ، موضوع تلاش آمریکا برای تسلط بر منابع نفت عراق و منطقه بوده است.
به گزارش ایسنا،حجم مبادلات تجاری ایران و عراق در سال گذشته یک میلیارد و 800 میلیون دلار بوده و گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سال جاری حجم این مبادلات با افزایش همراه بوده است.رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که در این همایش حضور یافته بود، در سخنانی مهم‌ترین شرط توسعه تجارت و همکاری‌های اقتصادی را امنیت دانست و گفت که بخش خصوصی هم می‌تواند سهمی‌در ایجاد این امنیت داشته باشد.
همزمانی
جالب آنکه کنفرانس بازسازی اقتصادی عراق در تهران همزمان با کنفرانس امنیتی بغداد برگزار شده که در آن کشورهای همسایه عراق و از جمله ایران به همراه اعضای دائم شورای امنیت و نمایندگان کشورهای عضو گروه 8 کشور صنعتی جهان و همچنین اتحادیه عرب حضور داشتند.
به عبارت دیگر میزان اهتمام ایران به کمک برای بازسازی ساختارهای امنیتی و اقتصادی عراق، با نگاهی به حضور همزمان و فعال تهران در 2 اجلاس مرتبط با این کشور به خوبی نمایان است.
مشکلات مربوط به بخش انرژی، مباحث امنیتی و مشکلات مرتبط با موضوع آوارگان عراقی که در نشست‌هایی فرعی پس از نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه عراق در شرم‌الشیخ مصر مورد بررسی قرار گرفته بود، در کنفرانس امنیتی 2 روز گذشته بغداد نیز مورد توجه قرار گرفت.
این کنفرانس که در سطح معاونان وزرای خارجه کشورهای شرکت‌کننده برگزار شد، تلاش کرد تا مقدمات برگزاری نشست وزرای امور خارجه را نیز در آینده نزدیک فراهم کند.
هیأت ایرانی شرکت‌کننده در این اجلاس که ریاست آن را معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه بر عهده داشت، محور دوم فعالیت‌های خود را در سفر به عراق رایزنی با مقامات عراقی و بررسی راهکارهای ارتقای روابط دو‌جانبه عنوان کرده بود و این یعنی باز هم فعالیت مضاعف از جانب ایران در رابطه با عراق.
دیگر همکاری‌های اقتصادی
به گفته رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در کنفرانس بازسازی اقتصادی عراق، به دلیل وجود مرز طولانی و مشترک میان ایران و عراق، مبادلات بازرگانی بین تهران و بغداد باید پررونق باشد.
عراق قانون جدیدی برای جذب سرمایه خارجی تصویب کرده و مقامات عراقی امیدوارند که با اجرای آن، بخش خصوصی و دولتی ایران نیز بتواند در اجرای پروژه‌های اقتصادی آن کشور مشارکت کنند.
به گفته هاشمی‌رفسنجانی، تبادل گردشگر و زائر بین 2 کشور و همکاری‌های اقتصادی و تجاری از جمله زمینه‌های همکاری بین ایران و عراق است.[بیشتر در همین ارتباط]
حسین تیز مغز، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق هم در این کنفرانس گفت: دولت عراق در سال 2007 میلادی 42میلیارد دلار برای بازسازی عراق در نظر گرفته، اما ایران در میان کشورهای فعال در عراق در جایگاه دهم قرار دارد.
جعفر الحمدانی، رئیس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عراق نیز در این کنفرانس از دولت و بخش خصوصی ایران خواست تا در طرح‌‌های زیربنایی عراق مشارکت کنند.
به گفته الحمدانی، فرصت‌هایی در زمینه گردشگری، حمل و نقل، صنعت و کشاورزی فراهم است و باید موانع موجود در زمینه صادرات کالاهای ایرانی به عراق نیز رفع شود.
البته به این نکته نیز باید توجه داشت که مبادلات تجاری و همکاری شرکت‌های ایرانی در مناطق کردنشین نسبت به دیگر مناطق عراق بیشتر است و به گفته ناظم‌دباغ، نماینده منطقه خودمختار کردستان عراق در حال حاضر بیشتر از 400 شرکت ایرانی در منطقه کردستان فعالیت تجاری دارند.
